Profilaktyka raka szyjki macicy
Co możesz zrobić, aby zmniejszyć ryzyko raka szyjki macicy? Najważniejsze jest regularne wykonywanie badań profilaktycznych. Wczesny rak szyjki macicy zazwyczaj nie daje żadnych objawów, dlatego ta regularność jest fundamentalna!
Rekomendacje
W Polsce obowiązują rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG) opracowane kilka lat temu na podstawie dostępnych wówczas danych. Rekomendacje towarzystw amerykańskich są aktualizowane, gdy ukazują się nowe publikacje weryfikujące dotychczasową wiedzę. Dlatego postanowiliśmy przedstawić aktualne wytyczne U.S. Preventive Services Task Force, których podstawą jest wiedza, że za prawie 100% przypadków raka szyjki macicy odpowiada zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (human papilloma virus, HPV). Z tego powodu zmieniono zasady prowadzenia badań przesiewowych i wprowadzono test HPV wykrywający obecność zakażenia.
HPV, human papilloma virus
HPV to wirus brodawczaka ludzkiego, który występuje powszechnie. Znamy ponad 120 jego odmian, z czego większość nie powoduje objawów, a zakażenie nimi mija samoistnie. Niektóre typy wirusa prowadzą jednak do rozwoju raka szyjki macicy.
Za prawie 100% przypadków raka szyjki macicy odpowiedzialna jest przewlekła infekcja wysokoonkogennym typem HPV.
Badania przesiewowe
Obecnie dostępne są 2 badania przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy:
badanie cytologiczne, które wykrywa komórki przedrakowe i rakowe,
test HPV wykrywający obecność onkogennych typów HPV, które mogą być przyczyną powstania komórek rakowych.
Kiedy wykonać badania?
Jeśli masz 21-29 lat
Zacznij się badać w wieku 21 lat: wykonaj cytologię. Jeśli wynik będzie prawidłowy, wykonuj cytologię co 3 lata.
Jeśli masz 30-65 lat
Masz do wyboru trzy możliwości:
1) badanie w kierunku HPV co 5 lat,
2) cytologię co 3 lata,
3) badanie w kierunku HPV i cytologię co 5 lat.
Pamiętaj! Wytyczne dotyczą kobiet bez objawów. Jeśli cokolwiek Cię niepokoi, te zalecenia nie mają zastosowania. Jeśli Twój ginekolog zaleci badania częściej, wykonaj je.
Kiedy nie wykonywać badań?
Jeśli masz mniej niż 21 lat
Badania profilaktyczne nie są zalecane kobietom poniżej 21 roku życia.
Jeśli masz ponad 65 lat
Jeśli wcześniejsze badania przesiewowe prowadzone były zgodnie z zaleceniami (3 kolejne wyniki cytologii prawidłowe lub 2 kolejne wyniki testu w kierunku HPV w ciągu ostatnich 10 lat ujemne, ale ostatnie badanie wykonane nie później niż 5 lat temu) i nie jesteś w grupie wysokiego ryzyka wystąpienia raka szyjki macicy.
Jeśli usunięto Ci szyjkę macicy z powodu zmiany łagodnej
Powyższe zalecenia nie dotyczą:
Kobiet, u których zdiagnozowano wcześniej zmianę przedrakową lub raka szyjki macicy
Kobiet, które mają zmniejszoną odporność immunologiczną
Czyli kobiet z zakażeniem HIV, po przeszczepieniu narządów lub poddanych przewlekłej terapii zmniejszającej odporność, np. przewlekłej steroidoterapii lub przyjmujących leki immunosupresyjne.
Jeśli jesteś w którejś z tych grup, pamiętaj, że ryzyko zachorowania jest wysokie: ustal z lekarzem indywidualny plan postępowania.
Niebiesko-biała wstążeczka jest symbolem walki z rakiem szyjki macicy.
lek. Tomasz Gruziel, specjalista medycyny rodzinnej
Źródło:
Medycyna Praktyczna dla Pacjentów. Dostęp: 28 listopada 2019.
Rakoobrona. Dostęp: 28 listopada 2019.
Rynek Zdrowia. Dostęp: 28 listopada 2019.